Wat je als veranderende organisatie kunt leren van een ijzige skipiste

Geschreven door: Fons Gieles Datum: 14-09-2017 Tag: Blog

Zwarte piste

Je zit in de skilift op weg naar het hoogste punt van een prachtig skigebied. De condities zijn ideaal. Het vriest vijf graden, een stralende zon en weinig wind. Je voelt je goed en bent er helemaal klaar voor. Ook al heb je pas een paar weken ski-ervaring. Je stapt uit de lift, geniet van het schitterende uitzicht over de besneeuwde bergtoppen en voelt de zon op je gezicht. Je zet je skibril op en kiest vol goede moed de zwartste piste die er hier te vinden is. Je gaat in je eentje en kijkt nog een keer naar beneden.

“Oef” denk je, toch wel erg stijl en je voelt de spanning in je maag kruipen. “Kom op, niet flauw doen” zeg je tegen jezelf en je begint aan je tocht. Tijdens de tweede bocht schuif je over een ijsplaat die je niet had gezien, ternauwernood blijf je overeind. Je stopt. De spanning in je maag is overgegaan in een dikke knoop. Je benen voelen zwaar, je hartslag stijgt en je krijgt het opeens erg warm… en dan…

Verkrampt

Als deze onzekerheid leidt tot verkramping, dan gaat het mis. Je kunt uitglijden, meters naar beneden vallen en iets breken. Je kunt uit de baan vliegen en off piste raken en het is de vraag of je nog veilig beneden komt en je einddoel bereikt.

IJzige piste

Ik heb het door de jaren heen al veel meegemaakt. Mensen hebben een prachtige baan binnen een succesvolle organisatie. Totdat er organisatiewijzigingen, reorganisaties of transities komen. Ideale omstandigheden verdwijnen als sneeuw voor de zon. Zelfverzekerdheid verandert in onzekerheid en verkramping. Vergelijk het met de ijzige skipiste.

Die veranderingen in organisaties volgen elkaar steeds sneller op. Bij deze veranderingen hoort voor medewerkers, van hoog tot laag, onzekerheid. Houd ik mijn baan wel? Wie wordt mijn nieuwe leidinggevende? Blijven mijn werkzaamheden bestaan?

Schijnzekerheid

Aanstichters van de verandering denken dat die onzekerheid – nadat de OR akkoord is – snel verdwijnt. Iedereen is tenslotte weer ‘gematcht’ er is weer duidelijkheid en dus zal de rust snel terugkeren. Niets is minder waar.

Nieuwe onzekerheid

In werkelijkheid begint dan pas de échte onzekerheid. Medewerkers gaan zich richten op andere zorgen. De nieuwe leidinggevende moet immers wel enthousiast over hen worden. Die nieuwe functie is moeilijker dan gedacht en er ontbreken nog een aantal vaardigheden. Wie is nu verantwoordelijk voor wat? Wat kun je wel en niet zeggen in de nieuwe situatie? Allemaal vragen waar medewerkers mee rondlopen en die vaak verzwegen worden.

Echte aandacht ontbreekt

Veel bedrijven werken organisatieaanpassingen uit in stevige notities en imposante (kop)adviesaanvragen. Hierbij ligt de focus in feite altijd op 3 zaken: de aanleiding, de huidige situatie en de doelsituatie. Waarbij dan vooral aandacht is voor de organisatiestructuur en van-naar tabel van functies. Échte aandacht, is er nauwelijks. Iedereen speelt mooi weer. Kwetsbaarheid is zwak, hulp vragen ook en kritische vragen stellen staat gelijk aan kritiek leveren. Met als gevolg dat we verkrampt raken, het vertrouwen in elkaar en de organisatie verliezen en de resultaten achteruit hollen. Vergelijk het met de skiër die wat minder stoer had moeten doen. Had hij zijn kwetsbaarheid laten zien dan was hij nooit alleen die zwarte piste afgegaan. Dan had hij hulp gevraagd, was hij veilig beneden gekomen en had hij daarmee zijn zelfvertrouwen kunnen vergroten.

Durf het anders te doen

Wil je weten hoe je organisaties zodanig kunt veranderen dat medewerkers een blijvend zelfvertrouwen hebben? Dat ze kwetsbaar durven te zijn, hulp durven te vragen en zich kritisch durven op te stellen? Ik ben een sterke aanhanger van de GO-filosofie en organiseren* zit in mijn bloed. Ik vertel je in een persoonlijk gesprek graag over vertrouwen geven, kwetsbaarheid tonen en keuzes (durven) maken. Nieuwsgierig? Mail of bel mij gerust, kijk hieronder voor de contactgegevens.

*Organiseren: dat wat je doet, voordat je iets doet, zodat het geen janboel wordt als je het doet – A.A. Milne